Disclaimer: Ik ben geen lactatiekundige. Ik heb wel een paar jaar ongoing borstvoedingservaring enerzijds en heb me gigantisch in het onderwerp ingelezen anderzijds. Omdat ik er hier nogal open over ben, kwamen veel moeders met vragen bij mij terecht. Ik heb in de loop der jaren helaas gemerkt dat veel hulpverleners – hoewel bijna altijd heel erg goed bedoeld – foute en vaak zelfs borstvoedingsondermijnende adviezen geven. Dat het als vers bevallen moeder heel moeilijk is om het bos door de bomen te zien. In de geneeskunde is er helaas een heel beperkte kennis over borstvoeding. Ook daarbuiten zijn er veel zogezegde waarheden in onze maatschappij geslopen, maar ik merk bijna elke dag hoe weinig er eigenlijk over het normaalste eten van de wereld geweten is. Zo verschrikkelijk jammer. Want het is een wonder der natuur, maar ook net iets ingewikkelder dan de kraan opendraaien.

Ook al zou in 2020 de primaire functie van een borst (namelijk een kind voeden, seksuele functie is secundair) geen taboe meer mogen zijn, dat is het helaas wel. Want de eerste zes maanden durft ‘men’ al wel eens scheef kijken naar moeders die geen borstvoeding geven, na dat eerste halfjaar worden die rollen vlotjes omgedraaid. Lang voeden is helemaal nog niet ingeburgerd, helaas. Mum bashing jammer genoeg wel.

Maar mijn grootste ‘probleem’ is dat borstvoeding zoveel leed veroorzaakt. Het is mijn absolute droom dat niemand met een slecht gevoel achterblijft. Dat wie bewust en 100% geïnformeerd kiest om geen borstvoeding te geven, daarin gesteund wordt. Dat de waarheid rond borstvoeding gezegd mag worden, zonder dat gevoelige tenen daarop in de aanval gaan of zich minder voelen. Maar vooral: dat werkelijk niemand met een slecht gevoel achterblijft. Dat stoppen of niet beginnen nooit een gedwongen verhaal is, maar altijd een bewuste keuze. Heel vaak is het misgaan het gevolg van een gebrek aan kennis en/of juiste hulp, hoewel veel moeders onterecht de fout bij zichzelf of hun lichaam zoeken. Dat zou gewoon niet mogen, dat moeten we echt de wereld uithelpen.

Maar ik deed dus een rondvraag op mijn instagramstories, en dit is een kleine greep (beetje gebundeld) van veel terugkerende vragen:

Wat is de WHO norm? Wat is het nut van borstvoeding na zes maanden?

De World Health Organization raadt aan om zes maanden exclusief borstvoeding te geven, en daarna tot twee jaar en beyond nog te verder te voeden aan de borst. In Vlaanderen nemen de borstvoedingscijfers een dramatische duik na ongeveer drie maanden, omdat de meeste moeders dan weer aan het werk gaan. Als er gesproken wordt over het behalen van de WHO-norm, betekent dat dus om borstvoeding te geven tot de leeftijd van minstens twee jaar.

In onze maatschappij wordt vaste voeding ook vrij snel geïntroduceerd. Er is een belangrijke spreuk om in je achterhoofd te houden: “Under one, food is just for fun”. Melk is absoluut het allerbelangrijkste in het eerste levensjaar van een kind. Zodra ze rechtop kunnen zitten met steun, zijn hun darmpjes ook rijp om andere dingen te verteren. Patatjes of fruitpap bevatten nooit zoveel kcal en voedingsstoffen als borstmelk, dus het is niet dat ze nood hebben aan iets “zwaarders”. Het is wel belangrijk voor hun mondontwikkeling dat ze andere structuren en smaken leren kennen, en dat die darmpjes aan het werk gaan met vaste voeding. Maar er is veel minder haast bij dan meestal wordt gedacht. De introductie gebeurt heel vaak via papjes, maar kan ook met stukjes via de Rapley of Kleintjesmethode. Maar sowieso: borstmelk is ongelooflijk compleet. Een stuk completer dan kunstvoeding. Het is fantastisch dat poedermelk bestaat (thank god!), maar de code is nog altijd niet gekraakt.

Mijn baby slaapt door, maar nachtvoedingen zijn belangrijk voor hun ontwikkeling. Moet ik me zorgen maken?

Ik zou zeggen: waaahaaa! Geniet er van ! Ten tweede wil ik erbij vertellen dat borst- of flesvoeding geen invloed heeft op het slaappatroon van een kind. Basiel hebben we na twee-drie maanden nooit meer gehoord ’s nachts (op 100% borstvoeding), Felix heeft nooit de nacht doorgeslapen (ook op 100% borstvoeding). Het is wel zo dat borstvoeding licht verteerbaar is en dat het dus mogelijk is dat ze sneller honger krijgen. Wat op zich eigenlijk helemaal zo bedoeld is door de natuur. Maar er zijn ook kindjes die daar geen nood aan hebben, en dat is ook prima. Voor baby’s is het echt goed om ’s nachts gevoed te worden, zeker tot 18 maanden. Maar het is geen must.

De eerste zes weken is het echt niet aan te raden dat een baby langer dan vier uur slaapt, dat kan zelfs potentieel gevaarlijk zijn. Dan is het echt de bedoeling om de baby wakker te maken. Daarna is doorslapen ook nooit een verdienste, het hangt echt van je kind af. Teamnosleep is geen toffe plek, I know. Maar als je weet dat nachtvoedingen goed zijn voor de hersenontwikkeling, helpt dat de nachten misschien om de nachten wat draaglijker te maken.

Ik ga binnenkort werken, hoeveel moet ik kolven om de productie op peil te houden? Hoe combineer je werken en borstvoeding?

Je hoort mij niet zeggen dat het een walk in the park is, want borstvoeding is vooral easy peasy als je bij je kind kan zijn. Ik zou hier dus vooral een pleidooi willen houden om ouders veel langer bij hun kind te laten zijn. De huidige moederschapsrust is pijnlijk kort, voor de hechting van een kind én voor de borstvoeding. Maar tegelijkertijd: het is niet onmogelijk. Ik heb het zelf al twee keer gedaan.

Je hebt tot 9 maanden sowieso recht op kolfpauzes, ook al beweert je baas van niet. Dat is de wet, te kort ook alweer, maar goed. In prinicpe moet je kolven op elk moment dat je kindje zou drinken. Hoe vaak dat is, hangt af van de leeftijd van je kindje, de mogelijkheden en je productie. Ik ben in het verleden altijd heel flexibel omgesprongen met kolven. Ik besef dat het niet met elke job mogelijk is, maar ik kolfde altijd onderweg (in de auto) en werkte heel vaak ook gewoon door tijdens het kolven. Met wat creativiteit en goede afspraken kom je al heel ver. Maar het blijft zwaar, persoonlijk vond ik dat het zwaarste stuk in het hele verhaal. Zo lang mogelijk proberen thuis te blijven en jezelf faciliteren met een goede kolf, is mijn persoonlijke tip. Maar ik besef dat dat niet voor iedereen haalbaar is. Mijn hart breekt.

Er zijn zeker momenten geweest dat ik die kolf door het raam naar buiten wilde kieperen, maar dan gebruikte ik voor mezelf de volgende mantra: “Ik heb een bloedhekel aan kolven, maar ik zou het nog erger vinden dat mijn kindje kunstvoeding krijgt.” Zoals gezegd, dat is persoonlijk. Want er is helemaal niets ergs aan kunstvoeding geven aan je kind. Maar zo hield ik het vol op moeilijke moment, voor mij werkte het om het op die manier te bekijken.

Ergens rond 14 maanden kon ik het kolven achterwege laten, de machine kreeg er toen ook niet veel meer uit. Maar dat moment is voor iedereen anders, de boobies decide.

Ik ben gestopt omwille van een bijtertje. Tips?

Dat is een moeilijke. De automatische (en luide) auw-reactie van veel moeders, zorgt er vaak al voor dat de kindjes het niet meer doen. Felix heeft me inderdaad een paar keer gebeten, maar ik heb altijd rustig uitgelegd dat dat niet kon. Dat werkte, ook al was hij echt nog heel klein. Uit eigen ervaring heb ik helaas niet meer tips, dat ging hier heel vlot.

Hoe kan ik melk doneren?

Voor zover ik weet zijn er in dit land nog geen officiële donormelkbanken, jammer genoeg. Ook op neonatalogie was er niet de mogelijkheid om legaal te doneren. Er zijn ziekenhuizen waar het wel wordt toegestaan, maar het is niet officieel geregeld.

Ik heb het gewoon persoonlijk gedaan. Ik heb het zelf voorgesteld aan iemand die een tekort had, ik heb een deel weggegeven aan iemand die een oproep had gedaan via Geboren in Gent én de derde donatie was aan iemand die het zelf had gevraagd. Allemaal mensen die ik een heel klein beetje ken, geen volstrekte vreemden. Er hangt natuurlijk een groot stuk vertrouwen aan vast.

Basiel kreeg ook ooit donormelk, van iemand die het anders in de gootsteen kieperde. In verdere tijden was een min heel normaal, nu vinden we dat op de een of andere manier vaak een beetje vies. Terwijl het eigenlijk toch viezer is om een koe als min te hebben (knipoog). In ieder geval: donormelk staat hoger op de ladder dan kunstvoeding. Het wordt dus dringend tijd dat het officieel geregeld wordt, zodat het in alle vertrouwen kan. Zeker voor de kindjes op neonatalogie, die het nog harder nodig hebben.

“Ik ben vijf weken geleden bevallen en het is nog altijd niet pijnloos. Wat kan ik doen tegen kloven?“

Heel belangrijk om te weten: pijn is niet ok. Borstvoeding mag geen pijn doen. Tenzij tepelklemmen in je dagelijkse routine zitten, kan het de eerste dagen allemaal wel een beetje gevoelig zijn. Maar pijn: nee. Dat is altijd een alarmbelletje om zo snel mogelijk op zoek te gaan naar de oorzaak. Kloven zijn heel vaak de oorzaak van een verkeerde aanhap of een te korte tongriem. In ieder geval moet je meteen ingrijpen, voor je bij etter en bloed uitkomt. Daarvoor heb je de hulp nodig van iemand die er iets van kent, liefst al tegen de volgende voeding.

Er zijn wel een aantal verlichtende hulpmiddeltjes: moedermelk aan je tepels smeren en aan de lucht laten drogen, de paarse Lansinoh zalf, Multimam compressen….Maar dat zijn doekjes voor het bloeden. Preventie is nog veel belangrijker.

Er zijn altijd uitzonderingen, maar doorgaans is het probleem echt te verhelpen. Maar daarvoor moet je dus naar de bron. Pijn is een alarmbel, altijd.

Welke kolf heb je en ben je tevreden? Wanneer schaf je dat aan?

Een kolf is heel persoonlijk. Je koopt ook niet zomaar een auto denk ik, maar eentje die bij je past. Ik raad dus vooral aan om een kolfconsult te doen, om een beetje uit te zoeken hoe je de kolf precies plant te gebruiken. Dat kan bijvoorbeeld bij Bollebuik in Mariakerke.

Het is ook niet iets wat ik op een geboortelijst zou zetten, omdat je het op dat moment nog niet nodig hebt. Omdat je ook niet weet hoe het zal lopen. Omdat je niet kan inschatten hoe je borsten zullen reageren op een baby. Bovendien is het eigenlijk niet de bedoeling om de eerste zes weken te kolven (ook al wordt dat op materniteiten tot mijn grote frustratie wel heel vaak voorgesteld, insert roloog). Die tijd is nodig om baby en borsten elkaar te laten vinden, kolven verstoort dat zoekproces.

Dit gezegd zijnde, ik ben tevreden van mijn Medela Freestyle. Voor mij is het belangrijk dat ik draadloos kan kolven en ondertussen kan rondlopen. Ik zou nu waarschijnlijk een Medela Flex kopen, als ik opnieuw voor de keuze stond. Ik vind kolven hoogst onaangenaam, dus wilde ik het mezelf zo comfortabel mogelijk maken. Een goeie kolfbeha én een goeie kolf, een gedegen investering. Duur ja, maar goedkoop als je even uitrekent wat een paar dozen poeder kosten. Maar zoek zelf even uit wat voor jou werkt, er is een kolf voor elke nood.

Tips voor flesweigeren?

Aaah. Het grote probleem. Slimme baby’s die alleen the real deal willen en niet van een flesje willen drinken. Er is eigenlijk maar één belangrijke tip: introduceer de fles ergens tussen zes en tien weken. Op dat moment pakt je kleintje het sowieso. Ik kolfde bij Felix met de hand elke dag een paar ml in een flesje, en geef dat dan. Als je dat elke dag doet, zou het moeten goed komen.

Als je toch met een weigereaar zit of als het al te laat is voor die techniek, dan zijn er veel redmiddeltjes (google is your friend). Maar het is niet te voorspellen wat voor jouw kind zal werken. En er zijn ook geen garanties, misschien lukt het wel helemaal niet. Tip 1: rustig blijven. Als er stress rond gemaakt wordt, zal je kindje dat zeker voelen. Tip 2: probeer alle tips rustig uit, met zo weinig mogelijk stress. Met wat geluk zit er eentje tussen die wel lukt. Basiel wilde het in het begin bijvoorbeeld alleen van mij aanvaarden, door hem al drinkend door te geven lukte het uiteindelijk ook bij andere mensen. Maar bij veel kindjes is het net omgekeerd en moet moeder vooral niet in de buurt zijn. Rustig uitzoeken dus. Tip 3: bereid je voor op extra nachtvoedingen en/of clusteren ’s avonds. De meeste kindjes komen op een ander moment halen wat ze gemist hebben op het moment dat mama er niet was. En zei ik al rustig blijven? Cupjes proberen, spenen in je beha voor de geur, verschillende spenen, koude of net warme melk. Er is geen sluitend antwoord, het spijt me. Maar potverdikke, je hebt een slim kind!

Je zei dat de eerste zes weken cruciaal zijn voor langvoeden, hoezo?

Ik stuur je graag nog eens naar mijn starterstips. Daar staat een ander belangrijk borstvoedingsmotto: aanleggen for president. Het is zo belangrijk om heel heel heel veel aan te leggen in het beginnen, ongeveer bij elk mini signaal. Dat is heftig, maar als je je daar op voorbereidt, valt dat best mee.

De eerste drie dagen en bij uitbreiding de eerste zes weken bepalen eigenlijk je hele borstvoedingsperiode en productie. Dan worden de prolactinereceptoren geactiveerd, een kans die je maar één keer krijgt. Dat wil niet zeggen dat het sowieso fout loopt met een minder goede start, maar goed begonnen is sowieso half gewonnen.

De blauwdruk van je borstvoedingsperiode ligt in die eerste zes weken. Daarom dat ik bij Rosalie dan als een gek gekolfd heb, om zeker te zijn dat mijn productie op lange termijn het zou trekken. Als ik me dan gericht had op wat zij in werkelijkheid dronk, zou ik nu waarschijnlijk zwaar in de problemen zitten.

Het hielp mij om het te bekijken als het vervolg van een zwangerschap, wat het voor je lichaam ook is. Na die zes weken kan je de teugels wat laten vieren, zeker als je kindje mooi zijn curve volgt. Een baby is de eerste zes weken doorgaans sowieso wel redelijk intens, met of zonder borstvoeding. Persoonlijk vond ik dan niets zo gemakkelijk als een borst bovenhalen, dat spaart zoveel gedoe uit.

There, I said it. Ik ben veel te lui voor flesvoeding. (Oeps)

PS: Als er nog vragen zijn, laat maar weten. Ik wil zeker nog eens rondje doen!