Ik zag gisteren in mijn timehop verschijnen dat ik een jaar geleden ‘kroniek van twee borsten en een baby’ had geschreven. Een verslag van één jaar borstvoeding. Ondertussen is er alweeer een jaar gepasseerd, en hangt er een ferme peuter aan mijn borst. Nog altijd, ja, we hebben het gehaald (technisch gezien pas op 28/2, maar ik ben er gerust in).
Ik spreek over de WHO-norm alsof het even bekend is als kaas en hesp van den beenhouwer, maar ik merk dat de meeste mensen niet weten waarover ik het heb. WHO staat voor World Health Organisation, en zij hebben na heel veel en uitgebreid onderzoek in alle uithoeken van de wereld een advies opgesteld voor de voeding van kinderen.
In hun manifest staat het volgende:
Optimal infant and young child feeding practices include the following:
- Six months of exclusive breastfeeding
- Continued breastfeeding for two years or beyond
De marketing van WHO kan duidelijk beter, want deze adviezen zijn absoluut niet verankerd in onze maatschappij. Integendeel, de meeste mensen vinden het heel normaal om een baby aan de borst te hebben, maar gek om een peuter met de borst te voeden.
Eerlijk? Ik heb ook een proces moeten doormaken. Ik herinner me dat ik jaren geleden bij een vriendin op bezoek was en dat ik bijna achterover viel omdat de kleuter achter titi kwam vragen. Ik had nog nooit zoiets gezien en was een beetje in shock. Ik besliste toen dat ik wel borstvoeding zou geven, maar nooit tot op het punt waarop mijn kind er zelf om kon vragen. Want dat was toch gewoon raar?
Nou, dat is dus veranderd. Kort samen gevat: Ik ben er bij Basiel aan begonnen uit buikgevoel en heb het geluk gehad dat het allemaal redelijk vanzelf ging. Ik had het gevoel dat het normaal en prima was om na 6 maanden af te ronden, maar toen het op dik 7 maanden om de verkeerde redenen strandde, bleef ik wel met een wrang gevoel achter. Toen ik zwanger werd van Felix was ik heel vastberaden, ik wilde het fijne weten van borstvoeding. Ik ben in een zwembad van moedermelk gesprongen en heb elke hoek en tegel onderzocht. Resultaat: Ik geef nu zelf al twee jaar borstvoeding en mijn zoon komt soms vragen of ie mag drinken. Een mens kan dus bijleren en veranderen, en gelukkig maar.
De eerste weken borstvoeding zijn heftig en zwaar, op het moment dat je een heerlijk ritme begint te krijgen word je weer op de werkvloer verwacht en wordt het opnieuw zwaar. Ik haat kolven, ongelooflijk hard. Ik moest mezelf daar elke keer voor opladen, maar ik deed het. Want hoe vreselijk ik het ook vond, ik wist dat ik het nog vreselijker zou vinden (ik spreek hier uiteraard alleen voor mezelf) om mijn kind poedermelk te geven. Maar het eerste jaar borstvoeding is heel anders dan het tweede jaar. Het is eigenlijk vooral nog genieten, voor hem en voor mij.
Ik denk dat ik rond 14 à 15 maanden het kolven helemaal achterwege heb gelaten, op een moment dat het al verminderd was naar 1 keer per dag. En daarna moet er eigenlijk niets meer. Felix drinkt ’s morgens, ’s avonds, ’s nachts en in het weekend ook overdag. Of meer of minder, en dat is prima. Ik ben er zeker van dat ik zonder de oxytocine het afgelopen jaar ergens in het ziekenhuis of de afgrond was beland. Wij hebben echt onmenselijk weinig geslapen en ik ben toch blijven functioneren. Met een full time job, nevenactiviteiten en sport. Zonder borstvoeding, zonder dat stukje troost in de moeilijkste momenten, weet ik echt niet hoe we het hadden gered.
Felix en ik zijn lichamelijk nog altijd intens verbonden, maar we kunnen dat ook loslaten. Tom en ik zijn 5 dagen naar Malaga geweest en ik vreesde het ergste voor de borstvoeding, maar dat ging perfect. Ik heb op vakantie een paar keer per dag wat handgekolfd in de lavabo, meer niet. En toen Felix mij zag, wilde hij meteen aanhappen. Zorgen om niks. De kindjes logeren af en toe bij familie of vrienden, dat gaat perfect. Borstvoeding is op dit moment vooral een soort van intens knuffelen en troost bij pijn of verdriet. Het is ook een thermometer. Als Felix meer dan anders komt vragen om te drinken, kan ik er geld op zetten dat hij ziek aan het worden is. En er was ook die keer dat borstvoeding een ziekenhuisopname heeft kunnen vermijden, omdat hij naast constant kotsen ook wel constant is blijven drinken bij mij. En zo uitdroging heeft kunnen afwenden.
Ik wilde de WHO-norm heel graag halen. Waar het vanaf nu naartoe gaat, weet ik niet. Want ik doe volledig mee met het koemelkvrij dieet, om niets aan hem door te geven. Dat is er begin dit jaar bijgekomen en is toch niet evident. Als het zou uitdoven is het goed, maar als hij nog verder wil, is het ook goed. Alles is goed, we trekken ons nergens iets van aan, op ons eigen tempo.
Ik begrijp dat veel mensen het gek blijven vinden en zelfs afwijzen, maar wist je waarom we een melkgebit hebben? Onze mond/gebit is zo gevormd om bij de moeder te drinken, tot op het moment dat die tanden beginnen uit te vallen. Het einde van het melkgebit, is het (natuurlijke) einde van de moedermelk. Dat ligt inderdaad ergens tussen 5 en 7 jaar en ik begrijp dat u nu bijna van uw stoel bent gevallen (en ik ben dat op zich helemaal niet van plan), maar je weet nu ten minste waar de naam MELKtanden vandaan komt. Omdat het tanden zijn voor melk, moedermelk.
Als mensen me aanspreken over borstvoeding, is het vaker dan een tijdje geleden positief. Ik krijg schouderklopjes, ik krijg geïnteresseerde vragen en er zijn mensen die me vertellen dat ze er een heel ander idee van hebben, door hier te komen lezen en mij te kennen. Er is ook een vriendin die een slechte ervaring had bij haar eerste kindje en nu geregeld update-berichtjes stuurt over hoe geweldig het gaat bij kind twee. Mijn hart wordt daar zo warm van, ge hebt geen idee.
En als ik toch kritiek krijg, probeer ik heel rustig te antwoorden. Dan zeg ik iets in de stijl van “je vindt het gek dat mijn zoon van twee aan de borst drinkt, maar zou je het ook gek vinden als hij een flesje melk zou drinken?”. Dat is meestal genoeg food for thought. Soms vertel ik er nog bij dat ik begrijp dat je dat gek vindt, maar dat ik het persoonlijk minder gek vindt om mijn kind mensenmelk te geven, ipv melk voor het kindje van een koe.
Ik las onlangs een interview waarin iemand borstvoeding en kunstvoeding vergeleek met verse soep en Royco. Dat gaat voor mij misschien net iets te ver, maar het is wel een duidelijke metafoor. Tegelijkertijd hoop ik dat ik met deze blog niemand op de tenen trap of een slecht gevoel geef, want dat is absoluut niet de bedoeling.
Dit is mijn verhaal. En ja, ik probeer inderdaaad borstvoeding een beter imago te geven. En ik probeer moeders te helpen die sukkelen. En ik probeer het allemaal gewoon een beetje normaler en minder beladen te maken. Dat lukt niet altijd even goed, ik weet het. Working on it.
Maar als mijn zoon dicht tegen me aan kruipt en begint te drinken, ondertussen zijn handje op mijn andere borst legt, dan kan de rest van de wereld me altijd even gestolen worden.
Twee jaar borstvoeding. Compleet geschift en tegelijkertijd zo gewoon. Het maakt me gelukkig, dat is zeker. En Felix ook duidelijk. En dat is wat telt, toch?
Proficiat Sofie. Een mijlpaal! En een dikke pluim 🙂
Ik, moeder van (al grote) flessenmelkkinderen, bewonder je torenhoog!
Ergens zou ik terug willen keren in de tijd en het ook proberen.
Gefeliciteerd!!!
Bij mijn dochter behaalde ik ook, zoals gepland, de WHO-norm.
Bij mijn zoon (de tweede) ging ik voor niet minder dan dat.
Echter, na 14 maand hield hij er plaats mee op :'(
Dat is ondertussen al 9 maand geleden, en ik heb er nog elke dag hartpijn van, een stukje falen van mezelf ook. Voor mij is die WHO-norm namelijk érg belangrijk. Een goede kolver ben ik nooit geweest, ik deed het wel, uiteraard, maar grote hoeveelheden waren dat niet. Gelukkig had ik een diepvriesvoorraad aangelegd voor ik ging werken (12 liter, alstublieft!) en zo kwamen we dat eerste jaar door, maar tegen dat hij stopte was die voorraad erdoor, en kreeg ik er zelf ook niet veel mer uit. Dankzij een paar vriendinnen met een overproductie, die een deel van hun overschot doneerden aan mijn zoon en mijn diepvries weer vulden (waarvoor duizend maal dank), geraken we toch aan de twee jaar, op een beetje een andere manier, maar hij krijgt niet dagelijks moedermelk meer, dus helemaal echt is het niet ;). Ooit krijg ik er wel vrede mee, maar nu nog even niet.
Hey Sofie, ik denk dat je dit soort schrijfsels over borstvoeding gerust meer mag delen. Ik heb zelf de twee extremen meegemaakt (eentje die fysiek niet in staat was tot borstvoeding en waarbij geen lactatiedeskundige helpen kon en eentje die enkel de klassieke problemen gaf waarbij voeden probleemloos langvoeden werd). Dit is je eerste post die me zelfs geen beetje verdrietig maakt, alleen maar blij. Het blijft heel mooi en bijzonder, borstvoeding geven aan je kindje. Of dat nu aan een kersverse baby is of eentje die al naar de instapklas gaat. Ik wens je dat je er nog lang kan van genieten. Als het lang genoeg blijft duren: melk geven bleek hier ook handig in het kalmeren van “terrible 2 tantrums” 😉
Als lactatiekundige ben ik zo blij om dit te lezen :-)!
Er zouden meer mensen op deze manier over borstvoeding moeten schrijven (zonder vooroordelen, waar het op staat, met twijfels en ups en downs), dan zouden ze het ook meer en langer geven.
En wat betreft die WHO norm: goed gedaan!
Proficiat! Knap van jullie!
Ik gaf Berre 6 maand exclusief. Dat was mijn doel. Dat ging in het begin met vallen en opstaan. Op 7,5 maand ben ik flesjes poedermelk bij beginnen geven. Ik had het geluk dat ik toen pas terug aan het werk moest en had geen zin om te kolven. Nu, na 2 jaar nog altijd spijt van. Op 11 maand besliste hij door te slapen en wou hij ook ‘s morgens en ‘s avonds niet meer aan de borst. Ik vond het heel jammer dat ik dat jaar niet haalde. 2 jaar vindt mijn vriend te lang, maar ik denk er wel over na. Ik ben nu bijna 12 weken zwanger van nummer 2 en kijk al terug enorm uit naar de borstvoeding. Want dat mis ik nog elke dag. Geniet er dus nog maar van met volle teugen 😉
Voor wie denkt: dat van jaar 2, en dat steeds toenemend gemak, dat spreekt me wel aan – dat is écht waar. Bij ons kwam die klik zelfs op 9 maanden al ongeveer: kind at steeds meer vaste voeding, borsten kalmeerden steeds meer (lees: geen gelek en nood tot golven meer als ik eens een voeding oversloeg) en dat ging maar verder, verder, verder, dat gemak. Op het einde, toen ik stopte, was mijn lijf zelfs zo gewend aan nu eens wel dan weer niet, dat ik zelfs maar één dag of zo harde borsten gehad heb.
Sofie, ik sta altijd toch weer een beetje versteld van je feitelijke kennis. En stiekem dan ook van de mijne: niets van wat jij schrijft is nieuw voor mij (hoewel ik de WHO-norm niet gehaald heb, maar dat terzijde). Maar in tegenstelling tot mij weet jij het wel in een tekst te gieten 🙂 Zelf heb ik overigens wél altijd wat last blijven hebben van de gêne die ik kreeg na een jaar borstvoeden of zo, zelfs al had ik véél vrienden die dat allemaal zeer normaal vonden en ik zelfs een zekere druk voelde niet te stoppen (en tegelijk ook druk, bij anderen, wél te stopppen). Maar ik heb mezelf nooit helemaal kunnen losmaken van de dubbelheid die die intimiteit bij me opriep, zeker naarmate mijn kind ouder werd. Daarom ben ik uiteindelijk ook gestopt: ik voelde me vrij plots belaagd, bedreigd, en ik begon mijn kind onbewust te verwijten een te intiem deel van mijn lijf op te eisen, en ik begon me verplicht te voelen tot dingen die ik niet langer wilde delen. Ik oordeelde dat dat noch voor mij noch voor mijn kind een gezonde herinnering kon zijn. Mocht jij over dit deel van borstvoeding ervaring/verhalen hebben: ik ben geïnteresseerd in zo’n post!
Het is zeker niet ongewoon en het heeft zelfs een naam: nursing agitation. Zelf ook last van gehad en in combinatie met de pijn van een kloofje hierdoor ook gestopt op +2j.
Whaw! Proficiat! En dan nog een koemelkvrij dieet erbij… Dikke pluim!
Hier eerst 9 maanden en bij de tweede 12 maanden volgehouden. Toch ook fier op mezelf! Voor mij is borstvoeding nooit een keuze geweest, dat was evident, maar ik verschiet er van dat dat het voor vele jonge moeders niet meer is. Jammer…
Fijn gevoel hé. En blij dat je hierover schrijft, want ook al is het normaal, voor velen is het dat toch niet.
Toen ik twee jaar BV had gegeven aan mijn jongste dochter, had ik zoiets van: waarom stoppen, het stoort me niet en zij heeft er blijkbaar nog nood aan. Toen ze 2,5 was en naar het instapklasje ging, heeft ze zelf beslist om te stoppen. En ook al deed dat zeer aan mijn moederhart, het was het scenario dat ik vooraf wou. Haar keuze, niet opgelegd door ons. Geniet er dus nog maar van!
Hoe jij het schrijft is helemaal ok! Je schrijft je eigen prachtige ervaring neer en niemand moet daar eigenlijk een mening over hebben! Ik die absoluut geen borstvoedingsmens ben en dus met twee kinderen absoluut niet aan die norm ben geraakt, voel me ook niet beledigd door deze post. Het is gewoon fijn om te lezen dat jullie er echt iets aan gehad hebben, zonder met de vinger te wijzen naar al zij die dat niet doen! Echt fijn om lezen!
Woehoe! Je hebt het gehaald! Proficiat! Ik zit volgende week bij kind 2 aan één jaar borstvoeding. Ik las net ook je relaas van een jaar geleden en kan me heel erg vinden in je frustratie over verkeerde of te weinig informatie. Ik heb zelf ook net een blogje over mijn geweldige vroedvrouw geschreven.
Hoera !
Veel is ook afhankelijk van je omgeving.
Jules en Alixe werden tot hun 2,5jaar opgevangen in kinderdagverblijf De Biotoop.
Daar is’t heus geen uitzondering, kleuters tot 2,5j aan de borst. Er zijn er zelfs enkele moeders die er op hun gemak tandemvoeden en ondertussen een praatje slaan met de collega-moeders. Fantastisch, hoe het daar allemaal de normaalste zaak van de wereld is!
Dan hoor ik vriendinnen die met hun zuigeling naar de crèche gaan, waarbij de opvoeders aanhalen dat het zeker een jaar geleden is dat ze nog eens moedermelk aan een baby moesten geven. Whut?!
Good job girl! Ik ben mama sinds september vorig jaar, nog niet zo lang dus maar ik geef m’n zoontje Morris ook borstvoeding. Hij is nu bijna 5 maand en eigenlijk denk ik totaal nog niet aan stoppen. Ik ben vooral wat bang voor de reacties en blikken die gaan komen eens hij wat groter wordt, dat zijn mensen toch niet gewoon.
Wel heb ik een vraagje… Ik voel de laatste tijd weer vaker de nood om eens uit huis te zijn. Uiteten met vriendinnen, een concert, een dagje shoppen, … Maar dan dat afkolven op locatie.. Hoe deed jij dat? Ik heb het gevoel dat ik het gezelschap waar ik mee op pad ben vaak afrem omdat ik nog een plek moet gaan zoeken om te kolven en soms vind ik er gewoon geen en weet ik me geen raad. Het bezorgt me de nodige stress die ik dan net niet wil op zo’n dagje weg… 🙂
Verder vind ik het zalig om mensen die me vragen stellen over borstvoeding te ‘choqueren’ met de vaststelling dat koemelk toch echt wel bedoeld is voor kalfjes, en moedermelk voor babies.. Haha.. Die gezichten dan. Ah euh ja… Dat is eigenlijk wel waar.
Gefeliciteerd met je WHO-norm!
Super goed gedaan! Bij de eerste baby 6 maanden exclusief gegeven en vanaf dan in combinatie met poedermelk, maar nog tot 10 maanden borstvoeding bijgegeven. Toen is de melk opgedroogd, ofwel omdat ik op 8 maanden gestopt ben met kolven, ofwel omdat ik intussen 12 weken zwanger was (of een combinatie van beide). Omdat er geen plannen zijn voor een derde, hoop ik het bij nr twee wat langer vol te houden. En als ik aan een jaar raak, dan misschien ook wel aan twee? We zien wel.
proficiat :-). Ik heb uiteindelijk 3.5 jaar bv gegeven aan onze jongste… Het is geleidelijk aan gestopt, ze wilde het gewoon zelf minder en minder tot het uiteindelijk compleet ophield. Ik herken heel veel van wat je schrijft- ik denk ook dat oxytocine een hele krachtige motor is. Ik had er wel wat last van toen dat wegviel. Ik moest ook een beetje opletten op mijn eten toen ik stopte- mijn gewoonte van twee keer te avondeten (ik at normaal nog een paar boterhammen voor het slapengaan om energie te hebben voor “de nacht”) was moeilijk af te breken toen ik stopte met bv. Maar nu lijkt die periode al heel veraf en zelfs een beetje onwezenlijk. Ik zou het niemand speciaal aanraden, ik kan mij goed inbeelden dat dat niet voor iedereen is, maar voor mij en haar was dat echt ons speciaal momentje en inderdaad een grote troost bij kleine verdrietjes.
Proficiat! Echt waar!!
Ik wilde ook zoooo graag en lang borstvoeding geven.
Bij de eerste zoon ging het zooo moeizaam, maar ik moest en ik zou, en ik heb 1 jaar gehaald. Toen ben ik gestopt, met veel schuldgevoel en veel tranen. Maar na een week was de opluchting erg groot en kwam het besef dat ik beter wat eerder was gestopt (een uitgeputte moeder, daar heeft niemand wat aan).
Bij mijn dochter was het helemaal anders. Ze was een natuurtalent drinkertje en de borstvoeding ging vanzelf! Na 1 jaar ben ik ook gestopt, in de hoop wat meer te slapen, maar daar heb ik best spijt van. (Hoewel inderdaad blij dat dat kolven voorbij was zeg, héhé).
Proficiat! Bij de eerste stopte bij mij de borstvoeding ook vroeger dan ik wou. Toen hij 3 maanden was ben ik terug gaan werken en omdat ik zo tegen het kolven opzag besloot ik flesjes kv overdag mee te geven. Toen hij 4 maanden was was de bv gedaan… Bij nummer twee heb ik het anders aangepakt, 6 maanden heeft hij exclusief gekregen en ben tot 11 maanden doorgegaan maar toen was ik echt op. Hij had last van meerdere voedselallergieën waardoor ik heel veel niet kon eten en de nachten vreselijk waren als ik toch iets verkeerd at. Ook at hij amper vast voedsel. Voor mezelf ben ik blij dat ik ben overgeschakeld op kv maar voor hem had ik het beter toch wat langer volgehouden want hij groeit niet super goed. Toch heb ik dit keer geen schudgevoel, gelukkig maar. Ik wens jullie nog een mooie tijd samen toe!
Net jouw blog ontdekt (met vorige post over samen slapen), maar hoe leuk… 🙂
ik genoot al van je radioprogramma, en nu zelfs nog meer, omdat ik weet welke vrouw hier achter zit!
en ook zo herkenbaar 🙂
binnen 2 maandjes hier ook who norm 🙂
al is het nu enkel nog in de nacht…
Het zou toch meer gedeeld mogen worden zo’n dingen…
onlangs met mama’s van school samen gezeten (van mijn oudste dochter) en toen kwam bij hen ook uit dat ze ook zo goed als samen slapen, de helft van de nacht en beide ook lang bv hebben gegeven… ik voelde een hele rust over me heen komen… (ook al ben ik helemaal zen met onze manier van leven en samenslapen en borstvoeden,… ) het is toch leuk om te horen dat het bij andere net zo loopt…
Zo mooi geschreven en ik snap je punt, niks intiemers dan dat met je kind. Maar bij mij deed het pijn……geniet ervan!
ik ben halfweg de WHO norm en hoop hem deze keer te halen. vorige keer net gestrand door nieuwe zwangerschap.
‘k vind je conclusie zo mooi en herkenbaar: ‘t maakt ons gelukkig. en het voelt zo natuurlijk aan. Nochtans vond ik vroeger, voor ik kinderen had, peuters aan de borst ook heel vreemd. We zien het gewoon nooit, we hebben daar geen rolmodellen meer voor. Maar je kind wordt maar dag per dag ouder en dus als het gisteren samen fijn was om te drinken…dan sta je ‘s anderendaags niet opeens op en vind je het opeens “te oud” is.
‘k had onlangs discussie met een dietiste die de WHO norm iets vond voor ontwikkelingslanden die ‘geen alternatieven’ hebben. ‘k vroeg haar waarom je een alternatief zou zoeken als het origineel gratis voorhanden is en perfect in orde is? Want zoals je zegt: een peuter heeft wel nog melk nodig en dat vindt iedereen wel normaal.
Niet vergeten, die WHO normen zijn ook voor derde wereld landen he, dus voor vrouwen die geen flesjes kunnen steriliseren en poeder kunnen kopen, dus voor de Westerse wereld is die eerste 6 maanden het belangrijkst. Ik ben helemaal pro, hoor, heb ook borstvoeding gegeven, vind het ook helemaal geweldig van je! Ik gaf een jaar, want toen wou mijn dochter plots niet meer, en de pediater zei ook dat ze dat zelf wel juist zou aanvoelen, ik was ook veel te hard vermagerd en ze ging helemaal goed over op flesjes toen. Vond het haast spijtig maar ik nam de cue van mijn kind 🙂