Het is moeilijk, ja. Tranen komen op de meest onverwachte momenten. Maar we lachen ook veel. Het leven gaat door. De vakantie doet deugd.
Er zijn heel veel lieve mensen. Er zijn mensen die lieve berichtjes sturen, mailtjes, zelfs kaartjes. Er zijn ook ongelooflijk veel mensen die echt meevoelen. Dichtbij, maar ook ver weg en onbekend. Dat is echt fijn. We moeten met z’n allen meer praten over miskramen en onvervulde kinderwensen, echt. Een dikke knuffel voor iedereen die het nodig heeft.
Maar er moet me toch iets van het hart. Ik begrijp niet goed waarom verdriet afgemeten moet worden?
“Jaja, erg en al. Maar er zijn wel ergere dingen hoor.”
Echt gehoord. Meer dan één keer. Zelfs van een dokter.
Uiteraard beseffen wij heel goed dat wij twee gezonde kinderen hebben. Uiteraard beseffen wij dat dat een geweldig groot geluk is. Een permanent kapotte arm is ook geen drama. Het moeten afgeven van je passie is niet onoverkomelijk. Er gaan inderdaad geen mensen dood. Er zijn uiteraard ergere dingen. Er zijn _altijd_ergere dingen.
Maar ik ben echt enorm verdrietig. Er is ongelooflijk veel op ons afgekomen de laatste maanden. Klappen die diep inhakken zonder ruimte om ze te verwerken. Het gaat ook niet over erger of minder erg. Het gaat over verdriet. On-afgemeten verdriet.
Een derde kind heeft toch ook niet minder waarde dan een eerste, een tweede of een achtste? Een kind is een mens, daar staat geen rangorde op. Het ‘verlies’ daarvan is snoeihard op dit moment. Daar hoeft niemand over te oordelen.
Ja. Wij koesteren elke dag. Intens. Maar het snijdt ook door merg en been, want het voelt niet compleet.
Het gaat echt niet over erg, erger of minder erg.
Het gaat over verdriet.
ha ja: mijn derde, zo lang verwachtte, zo erg gewenste, zo hard naar uitgekeken zoon, is nu 1 jaar. Bij zijn geboorte bleek hij dwerggroei te hebben. KABOEM! al die opmerkingen kwamen er ook: gaande van “dat is toch niet zo erg, t’is maar een beetje klein” (wat weten ze er in hemelsnaam van). Tot: tja, gij wou een derde he, meer risico he????, en zijde nu content??? met dat derde, zijde nu gelukkig? awel ja. maar dat verdriet. die riem rond mijn borstkast zal er eeuwig en altijd zijn. soms wat losser, soms wat meer aangespannen.
magalie, meent ge dat?! Hebben er mensen dat echt gezegd? Ik kan daar met mijn hoofd dus niet bij, he. Wat jullie meemaken is een levend verlies, je rouwt op een kind dat leeft, en om een toekomst die er helemaal anders uitziet. Het is ook gemakkelijker om beperkingen bij jezelf te aanvaarden, dan bij je kinderen. Want je wilt je kinderen niet zien afzien.
Prachtige blog. Zo nodig om te stoppen met vergelijken. Ik sta niet in jouw schoenen, dus ik weet NIET hoe jij je voelt (ook zo vervelend, “ik weet hoe jij je voelt, want ik…”). Er is geen meetlat voor verdriet. Hulde aan jou dat je jezelf toestaan om het verdriet te ervaren. En dikke knuffel.
Ik denk dan altijd aan een quote die ik eens tegenkwam op Pinterest. Ik ken ze niet meer exact maar het kwam er op neer dat het belachelijk is om te zeggen dat je niet verdrietig mag zijn omdat er iemand op de wereld is die het erger heeft dan jij, want er is toch ook niemand die zegt dat je niet gelukkig mag zijn omdat er op de wereld ongetwijfeld iemand is die nog gelukkiger is dan jij.
Het is helemaal niet niets wat jullie nu meemaken, heel erg als mensen dat in jullie plaats gaan relativeren. Die drie dingen afzonderlijk zijn al erg genoeg, en jullie kregen ze tegelijkertijd als een vloedgolf over jullie heen. En pijn is pijn, verdriet is verdriet, wat de aanleiding ook is. Sommige mensen moeten dringend leren wanneer ze beter zwijgen. Heel veel sterkte voor jullie!
Pas toen ik zelf een miskraam kreeg, viel het me op , hoe er niet over gepraat kan/mag worden. Mensen vroegen me op de man af of er nog een 2e kwam, of ik terug zwanger was, want je hebt precies een beetje buik, enz. Maar als ik dan antwoorde dat ik juist een miskraam had gehad… Dan mocht ik blij zijn als ze gewoon dichtklapten en er niets meer werd gezegd. Want een opmerking alla “maar je hebt toch 1 gezond kind ” of nog erger “maar je hebt toch -soort van een groot gezin” (doelend op de 2 kinderen van mijn vriend) maken het alleen maar erger. Ik ga dus niet beweren dat ik weet hoe je je voelt. Ik ga alleen maar zeggen dat ik het zo erg voor je vind. Veel liefs en een dikke virtuele knuffel!
Ik begrijp volledig wat je schrijft, wat je bedoelt. Wij hebben 2 miskramen gehad, vooraleer we erin slaagden wel zwanger te raken. Ook al heb ik nu twee gezonde dochters en ook al ben ik daar ontzettend gelukkig mee, toch herinner ik me elk jaar (intussen al 18 jaar lang) dat het nu de periode zou geweest zijn dat we eigenlijk een eerste kindje zouden gekregen hebben. Het verdriet slijt ja, en je geeft dat verdriet een plaats, maar die eerste rauwe maanden doet het ongelooflijk veel pijn en moet je er gewoon doorheen. Mensen hebben het moeilijk met emoties en verdriet en weten niet altijd wat te zeggen om te troosten. Het is vaak heel onbeholpen en soms op het pijnlijke af. Ook al is de intentie goed, toch kan het ongelooflijk veel pijn doen op het moment van jouw rauwste emoties. Ook ik had een dokter die toen ongelooflijk onbeholpen reageerde, ik ben er nooit meer teruggegaan. Heel veel sterkte voor jullie, ik voel met jullie mee. xxx
Sofie, verdriet kan inderdaad niet afgemeten worden en is voor iedereen anders. Neem je tijd om dit te verwerken, of misschien beter om te proberen dit alles een plaats te geven in jullie leven. Stap voor stap, dag per dag. Laat die tranen maar komen, dat lucht op, of toch even…
Ik begrijp zo goed wat je hierboven schrijft, sommige mensen hebben echt 0,0 empathie, of beter, weten niet goed hoe om te gaan met het verdriet van een ander. Net daarom heb ik over mijn miskraam van een aantal jaar geleden aan zo goed als niemand iets verteld. Om mij te sparen van die vreselijke commentaren…
Ik begrijp je maar al te goed… Miskraam check, kinderwens voor nr 3 opbergen check… Het is nu heel wat jaren geleden maar ik heb nog altijd het gevoel dat mijn gezin niet compleet is, en dat zal vrees ik altijd wel blijven. Niet zo hard als in het begin, maar in mijn hart en huis was plaats voor meer dan 2 kinderen…
Ik heb mijn 2de zwangerschap nooit beleefd als mijn laatste, en ik heb de indruk dat dat mijn verwerking van het hele gegeven bemoeilijkt… Ik heb niks afgesloten, het is een open einde hier…
Verdriet kan je niet kapot relativeren. Want dan zou je evengoed kunnen zeggen dat je nooit echt gelukkig kan zijn. Want onder diezelfde noemer heeft altijd wel iemand het beter. Ik volg je al jaren. Nog van voor je relatie met Tom en ik begreep de veranderende toon van de berichten eerst ook niet goed. Nu kan ik het idd plaatsen. Ik denk regelmatig aan je. Hoe vreselijk oneerlijk dat de keuze nu gemaakt is door een factor buiten jezelf. Ik zou het er ook heel moeilijk mee hebben.
Dat is ook niet gewoon verdrietig zijn. Dat is rouwen, afscheid nemen.
Heel herkenbaar. Het is des mensen, vrees ik, die onuitstaanbare lompheid en het totale gebrek aan empathie. Gelukkig bij een minderheid.
Bij mij was het: “Hoe, gij hebt niet eens chemo gehad!”, toen ik kloeg over extreme vermoeidheid na mijn behandeling. Kwam van een lotgenote. De ene borstkankerpatiënte heeft dus meer reden tot klagen dan de andere. Maar goed, ondertussen zijn we in de hoek der profiteurs geparkeerd, dus wat maakt het allemaal nog uit.
Ik ben wat ouder dan jij, en de ervaring leert me: je groeit daarover. Met de jaren. Het maakt je sterker. Op een bepaald moment ga je het echt wel afsluiten (maar nu nog niet, nu moet je rouwen en verdrietig zijn) en verdergaan. Maar het zal altijd een gevoelig plekje op je ziel blijven.
Schrijven en delen helpt. Ik ben altijd erg open geweest over mijn ziekteproces, heb veel gedeeld, en heb enorm veel teruggekregen. Bakken liefde. Dat doet deugd.
Zo waar wat je schrijft. Ik heb een keizersnede gehad omwille van een stuitligging en ik heb daar enorm veel verdriet van. Omdat het verloop van de operatie zelf zo’n eenzaam gebeuren was, maar ook omdat ik – achteraf bekeken – zo slecht geïnformeerd ben geweest. Er is niet gesproken over de mogelijkheid van een natuurlijke bevalling en ik heb geen correcte info gekregen over de risico’s van beide opties.
Ik krijg vaak het ‘verwijt’ dat ik het moet loslaten, mijn kind en ik zijn toch gezond? Ik weet dat er ergere dingen zijn, maar het is geen wedstrijd om ter ergst en verdriet staat daar los van. Ik heb recht op mijn verdriet. Jij hebt recht op jouw verdriet. Daar hoeft niemand over te oordelen.
Ik weet niet wat er medisch bij jou speelt, maar ik kan je alleen maar aanraden om jezelf echt heel goed te informeren en niet te rekenen op een juiste doorverwijzing door artsen. De nodige expertise zit misschien zelfs niet in België.
Ik weet niet wat je doormaakt want ik heb het zelf nooit meegemaakt.
Maar ieder mens met een beetje empathie zou toch moeten verstaan dat dit een bord vol is. Het ergste van al is dat die slechte commentaren nog een meest blijven hangen.
Ik sluit me aan bij wat Mika hierboven schrijft.
Ook ik weet niet wat er juist aan de hand is, maar wat ik wel weet uit eigen ondervinding is dat zelf op zoek gaan kan helpen om bij de juiste dokter / Professor te geraken. Ze zijn allemaal afgestudeerd maar de ene met voldoening en de andere met grootste onderscheiding. Weten wij veel?
Als het niet kan, kan het niet, maar ik zou het (nog) niet opgeven.
En zoals Mika ook aanhaalt: de nodige expertise zit misschien zelfs niet in België. Al zit je in dat geval misschien wel met verzekeringskwesties.
Het zou natuurlijk ook kunnen dat je dat allemaal al gedaan hebt of dit net niet wil om niet keer op keer teleurgesteld te zijn. Jij kiest. Ook hoe je rouwt.
Ik vermoed dat die mensen het zeggen om goed te doen, zonder te beseffen dat zoiets het laatste is wat je wil horen. Zoals mensen het jou moeten gunnen dat je heel graag een derde wil, zo moeten ze het jou ook ‘gunnen’ dat je nu heel verdrietig bent dat dat (voorlopig) niet lukt.
Verdriet meten is nutteloos. Geluk ook. Iedereen ervaart het anders. Het enige wat we kunnen doen, is mensen ernstig nemen als ze zeggen heel veel pijn/verdriet te hebben, wat de reden ook is.
Veel moed, ik hoop dat de scherpe kanten van je verdriet wat stomper worden na verloop van tijd.
Ik kan er echt niet bij dat mensen dat tegen jou gezegd hebben. Ik heb gelukkig nog niet zoveel dergelijke commentaren gehoord toen ik tegenslagen had, maar ik kan me inbeelden dat die wel nog extra inhakken op jouw verdriet. Want dan heb je het gevoel dat je verdriet onterecht is. Wat het helemaal niet is! Iedereen verwerkt tegenslagen op zijn manier, iedereen beleeft het anders. Waarom altijd dat neerhalen en waarom ook dikwijls die wedstrijdjes (“ja, maar wat ik meegemaakt heb is nog erger ze! Als ge daarvoor al gaat zitten wenen, amai!”)?
Nee, echt. Ik zou je willen zeggen, trek het je niet aan, maar ik weet dat zoiets moeilijk is. Dus: trek je op aan de troostende woorden en probeer die andere te negeren. Want ja, je mag verdrietig zijn. En ja, je voelt zelf wel aan hoeveel verdriet het je doet en wanneer je het beetje bij beetje achter je kan laten. En omring je vooral met de mensen die je liefhebt en die je steunen en/of kunnen helpen bij het verwerkingsproces.
xxx
Verdriet is onmeetbaar, onpeilbaar en onvergelijkbaar. Het is rauw/rouw die zijn plaats en tijd nodig heeft om zijn scherpste kantjes te verliezen en draagbaar te worden. Al ervaar ik zo’n diep verdriet in golven, soms overvalt het je plots weer in alle hardheid, los van de tijd die verstreek. Ik wens jullie heel veel moed, sterkte, warmte en koestering.
Dit is de reden dat ik jouw blog blijf volgen. Je kan zo mooi verwoorden, waar ik zelf niet in slaag.
Sommige mensen zien het soms inderdaad als een wedstrijdje om ter ergst, “maar die en die, die hadden dat voor en dat is veel erger”, en blijkbaar als iets tijdelijks. Je ‘geeft het een plaatsje’ en poef dat is weg. “Het is nu toch al twee jaar geleden, heb je dat nog altijd geen plaatsje kunnen geven?”
Ik zou zoals hierboven aangehaald ook uitkijken voor echte experten (Jette is de autoriteit). Mogelijks blijft het resultaat hetzelfde, maar dan is tenminste die ‘wat als’ weg, weet je dat je toch alles hebt geprobeerd.
Verdriet is verdriet is verdriet…
Je moet op dit moment op verschillende vlakken alle toekomstdromen die je had aanpassen en afscheid nemen van hoe je dacht dat het ging zijn. ‘t zal wel zijn dat dat pijn doet, rouwen doe je niet alleen wanneer een persoon sterft.
Ik wens je dat die pittige opmerkingen, zelfs als ze goedbedoeld zijn, tot een minimum beperkt blijven. En dat je een massa liefde, warmte en steun krijgt zo lang als nodig, of dat nu maanden of jaren is.
Dag Sofie, wat erg dat al deze dingen jullie overkomen zijn en allemaal op zo korte tijd. En 100% eens met je stelling – elkeen mag verdriet hebben zonder dat het moet worden afgewogen.
En lompe opmerkingen komen vaak voort uit niet goed weten hoe te reageren maar dat maakt het niet minder pijnlijk natuurlijk.
Tegelijk mag je ook erg fier zijn op jezelf en Tom, dat je in zulke moeilijke tijden bent blijven rechtstaan, en dat jullie hebben doorgedaan en een nieuwe fijne job hebt gevonden op de koop toe! Dat weegt niet op misschien tegen het verdriet maar je mag hierop echt trots zijn.
En zoals iemand hierboven zei, je groeit door de moeilijke momenten heen, en het mag dan een teer plekje blijven, er komen wel weer betere tijden.
Veel sterkte,
Ruth
Na mijn miskraam letterlijk de opmerking gekregen “ t is dat het zo moest zijn “ en daarmee was het gesprek ook afgerond . Ik moet je niet vertellen dat we geen vriendinnen meer zijn nu….
Ik begrijp je goed. Voor onze dochter heb ik twee miskramen gehad. Het is niet ‘slechts’ het kindje. Het is zelfs niet ‘slechts’ de pijn die het – lichamelijk en geestelijk – doet. Het is de toekomst. En het beeld dat je daarbij had. De blijde verwachting.
Hetzelfde lijkt me bij het (gedwongen) verlies van een passie. En het leren leven met een permanente beschadiging, hoe leefbaar ook. Het is niet zoals het was, het is niet zoals je voelt dat het zou moeten zijn.
En dan daarbij ook de opmerkingen van mensen die het wellicht goed bedoelen, maar de plank volledig mis slaan.
Met de mededeling dat het altijd erger kan, kan ik persoonlijk niets. Dat is appels met peren vergelijken. Als je verdriet hebt, heb je verdriet. En dat mag je hebben, dat mag je voelen en daar mag je ook uiting aan geven. Helemaal als het ongeluk in zo’n korte tijd hard langs komt stampen.
Ik wens je sterkte, en een lichtere tijd. Waarin het ongeluk zich toch een tijdlang afzijdig blijft houden.
Oh damn, waarom zijn mensen toch zo zuur? Verdriet heeft zijn plaats en je kan nooit in iemands ander zijn schoenen staan. Verdriet valt niet te vergelijken en heeft geen rangorde.
Ik denk dat sommige mensen wel reageren vanuit eigen onverwerkt verdriet die hen het onmogelijk maakt uit hun eigen tunnel te kijken en met empathie in de wereld te staan. Dat is dan vooral in feite ook heel erg voor die andere mensen, die ook recht hebben op steun en begrip in hun verdriet.
Waarom zou iemand in godsnaam verdriet willen vergelijken? Dat is absurd. Het gaat er om wat jij en jullie voelen. Dergelijke commentaren lijken me het laatste te zijn wat jullie nu nodig hebben. Ik hoop heel hard dat jullie dergelijke opmerkingen niet meer krijgen en vooral heel veel steun, begrip, liefde en warmte mogen krijgen van iedereen rondom jullie. X